Đối mặt với câu hỏi “Nên nhượng quyền thương hiệu hay tự xây dựng thương hiệu?” đòi hỏi chủ đầu tư cần nhắc kỹ lưỡng. Bởi mỗi hình thức đều có ưu nhược điểm riêng, trong bài viết này H3 Group sẽ giúp bạn tìm hiểu sâu hơn và từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp cho mô hình kinh doanh của mình.
1. Khác nhau giữa nhượng quyền thương hiệu và tự xây thương hiệu
Nhượng quyền thương hiệu là cách mua lại quyền sử dụng của một thương hiệu đang hoạt động kinh doanh. Còn tự xây dựng thương hiệu là hành trình tự tạo dựng uy tín, hình ảnh riêng cho mô hình kinh doanh. Cả 2 hình thức sẽ có sự khác nhau về: Vốn, chi phí vận hành, lợi nhuận, rủi ro và tiềm năng phát triển
1.1. Vốn và chi phí đầu tư
Một trong những yếu tố đầu tiên cần cân nhắc khi bắt đầu kinh doanh là vốn và chi phí đầu tư. Mỗi mô hình sẽ có yêu cầu tài chính khác nhau, từ chi phí khởi tạo đến đầu tư dài hạn, vì thế việc hiểu rõ mức đầu tư ban đầu và duy trì sẽ giúp bạn chọn hướng đi phù hợp với ngân sách và chiến lược tài chính.
| Nhượng quyền thương hiệu | Tự xây dựng thương hiệu | |
| Ưu điểm | – Được hỗ trợ hệ thống vận hành, quy trình thực hiện, đội ngũ marketing có sẵn, giảm được chi phí ban đầu. – Chi phí branding ban đầu được tiết kiệm vì những mô hình nhượng quyền đã có sẵn. | – Linh động lựa chọn mô hình cho phù hợp với tài chính cá nhân. – Có thể khởi nghiệp từ quy mô nhỏ, sau đó phát triển lớn dần. |
| Nhược điểm | – Phải trả phí nhượng quyền ban đầu, và các chi phí quảng cáo, duy trì thương hiệu. – Chi phí vận hành phải đồng bộ với hệ thống nên cần suy nghĩ trước khi đưa về địa phương với mức sống khác nhau. – Không được quyền thay đổi giá cả, chương trình khuyến mãi,… mà phải phụ thuộc vào thương hiệu mẹ. | – Tốn nhiều chi phí nếu tự xây dựng từ đầu như thiết kế logo, xây dựng website, định vị thương hiệu,… – Nếu thiếu kinh nghiệm có thể sẽ thâm hụt ngân sách. |
1.2. Tỷ lệ rủi ro
Dù bạn chọn khởi nghiệp theo hình thức nào thì vẫn không thể tránh khỏi rủi ro. Tuy nhiên, đối với nhượng quyền thương hiệu và tự xây dựng thương hiệu lại có những mức độ và loại rủi ro lại khác nhau.
| Nhượng quyền thương hiệu | Tự xây dựng thương hiệu | |
| Ưu điểm | – Rủi ro thấp hơn vì mô hình đã được hoạt động ở thị trường và có chỗ đứng cố định. – Có sẵn tệp khách hàng trung thành đối với thương hiệu. | – Có thể tự kiểm soát rủi ro, chủ động xử lý mọi vấn đề. – Nếu định vị được thương hiệu tốt sẽ tạo được kết nối với khách hàng. |
| Nhược điểm | – Phụ thuộc nhiều vào uy tín của thương hiệu mẹ. Nếu không may xảy ra khủng hoảng truyền thông, các cơ sở nhượng quyền cũng bị ảnh hưởng. | – Tự chịu mọi trách nhiệm rủi ro từ pháp lý, thị trường đến khách hàng. – Dễ thất bại nếu không đủ kinh nghiệm xây dựng thương hiệu. |
1.3. Quyền kiểm soát và sự sáng tạo
Mức độ tự do trong cách vận hành và sáng tạo sẽ ảnh hưởng nhiều đến cách bạn làm việc và phát triển về lâu dài. Nếu chọn nhượng quyền, bạn được hỗ trợ nhiều thứ sẵn có, nhưng phải làm theo một khuôn mẫu. Còn nếu tự xây thương hiệu, bạn được toàn quyền quyết định mọi thứ từ tên gọi, màu sắc đến cách truyền thông nhưng cũng phải tự mình lo liệu từ A đến Z.
| Nhượng quyền thương hiệu | Tự xây dựng thương hiệu | |
| Ưu điểm | – Có quy định, tiêu chuẩn rõ ràng từ công thức, hình ảnh, logo, thiết kế. – Bạn không cần đặt nặng sáng tạo vì đã có thương hiệu mẹ. | – Toàn quyền quyết định mặt hình ảnh, thông điệp, định hướng thương hiệu. – Linh hoạt sáng tạo các dự án, chiến dịch để phát triển thương hiệu theo ý muốn. |
| Nhược điểm | – Không được thay đổi thiết kế, không tự ý chạy các chương trình riêng khi chưa được cho phép. – Làm chủ nhưng không có quyền quyết định. | – Việc quyết định quá nhiều tạo nên áp lực cá nhân. – Dễ bị mất đồng bộ nếu xây dựng thương hiệu thiếu chiến lược. |
1.4. Thời gian và tốc độ xử lý
Thời gian để một mô hình đi vào hoạt động và đánh giá phản ứng của thị trường là yếu tố sống còn. Mô hình nào triển khai nhanh, bắt nhịp tốt thì càng dễ tận dụng cơ hội. Tùy thuộc vào mục tiêu ngắn hạn hay dài hạn mà bạn đưa ra lựa chọn phù hợp sau khi xem xét tiêu chí này.
| Nhượng quyền thương hiệu | Tự xây dựng thương hiệu | |
| Ưu điểm | – Quá trình triển khai nhanh chóng, chỉ cần vài tuần hoặc vài tháng để bắt đầu vận hành. – Có đội ngũ đào tạo với hệ thống và quy trình rõ ràng nhằm đẩy nhanh tiến độ. | – Phụ thuộc vào tốc độ cá nhân điều chỉnh sao cho bản thân cảm thấy thích hợp. – Điều chỉnh kế hoạch linh hoạt để tối ưu quá trình. |
| Nhược điểm | – Nếu thương hiệu mẹ xử lý chậm sẽ làm ảnh hưởng đến tiến trình của cơ sở nhượng quyền. – Gặp khó khăn đối với quy trình thay đổi tiếp thị ở địa phương. | – Có thể mất vài năm để định vị được thương hiệu trên thị trường. – Đi từ con số 0 nên mất nhiều thời gian để tạo độ uy tín. |
1.5. Lợi nhuận và tiềm năng phát triển
Lợi nhuận luôn là mục tiêu mà ai kinh doanh cũng hướng tới. Nhưng không chỉ nhìn vào khoản lời trước mắt, bạn còn cần quan tâm đến việc mô hình đó có phát triển lâu dài, mở rộng dễ dàng hay không. Cùng xem thử giữa nhượng quyền và tự xây thương hiệu, đâu là lựa chọn an toàn hơn cho bạn.
| Nhượng quyền thương hiệu | Tự xây dựng thương hiệu | |
| Ưu điểm | – Nhờ vào thương hiệu đã có sẵn, các cơ sở nhượng quyền dễ có doanh thu ổn định. – Nếu ổn định nhanh, cơ sở có thể mở rộng nhờ sự trợ giúp của hệ thống tổng. | – Tỷ suất lợi nhuận cao hơn nhượng quyền bởi vì không phải chia phần trăm lợi nhuận. – Phát triển thương hiệu cá nhân có thể bổ trợ cho việc xây dựng thêm cơ sở, kinh doanh khóa học, viết sách,… |
| Nhược điểm | – Lợi nhuận phải chia cho hệ thống mẹ từ 5-15%, và đóng phí quản lý. – Khó tạo được thương hiệu cá nhân. | – Nếu đầu tư không đúng hướng sẽ bị trì trệ không phát triển. |
>> Xem thêm: Các hình thức nhượng quyền thương hiệu
2. Khi nào nên nhượng quyền thương hiệu hay tự xây dựng thương hiệu?
Với mỗi lựa chọn sẽ còn tùy thuộc vào tài chính, mục tiêu kinh doanh và mức độ sáng tạo của mỗi người. Nên bạn hãy cân nhắc kỹ để tìm ra phương thức phù hợp với mục tiêu, khả năng và định hướng phát triển lâu dài của mình.
2.1. Nên chọn nhượng quyền thương hiệu khi nào?
- Vốn không quá lớn, muốn sự an toàn: Bởi lẽ, các thương hiệu nhượng quyền họ sẽ cung cấp đầy đủ cho bạn về công thức và cách thức vận hành của hệ thống, giúp bạn không cần phải suy nghĩ về việc xây dựng hình ảnh hay nghiên cứu thị trường nhiều.
- Chưa có kinh nghiệm quản lý, vận hành: Đây là lựa chọn phù hợp cho những ai khởi nghiệp chưa quen với việc kinh doanh cũng như quản lý nhân sự và điều phối cửa hàng. Người mới sẽ được đào tạo bài bản với các hướng dẫn đã vận hành từ hệ thống tổng, việc này cũng giống như bạn chi trả chi phí để học cách vận hành.
- Muốn có doanh thu nhanh, không muốn tốn thời gian cho R&D: Bạn sẽ tốn rất nhiều công sức, thời gian và tiền của để đi nghiên cứu về sản phẩm và phát triển nó. Vậy nên cách thức nhượng quyền thương hiệu sẽ rút ngắn điều đó, khi sử dụng dịch vụ cũng như sản phẩm của hệ thống tổng, bạn chỉ cần theo quy trình để thực hiện.
- Bạn là nhà đầu tư, tập trung vào dòng tiền hơn là đam mê sáng tạo: Mô hình nhượng quyền sẽ rất phù hợp nếu bạn kinh doanh với mục tiêu chỉ cần thu về tài chính. Bạn không cần phải xây dựng nội dung hay sáng tạo các chương trình trực tiếp.
2.2. Khi nào nên tự xây dựng thương hiệu?
- Có ý tưởng độc đáo, khác biệt
Tự xây dựng thương hiệu sẽ phù hợp nếu bạn có góc nhìn mới hoặc sáng tạo ra concept mà chưa ai khai thác, lúc này bạn có thể tự do phát triển mà không bị gò bó trong khuôn khổ.
- Bạn đam mê sáng tạo và muốn toàn quyền kiểm soát “đứa con tinh thần
Muốn tự mình lăn xả vào tất cả phần việc từ lên ý tưởng, thiết kế logo, chọn màu sắc chủ đạo hay cả slogan và cách sản xuất nội dung truyền thông. Bởi lẽ “đứa con tinh thần” sẽ phản chiếu được bản thân của chủ thương hiệu cá nhân một cách rõ nhất.
- Có kinh nghiệm dày dặn về sản phẩm, marketing và quản trị
Nếu bạn là người đã có kinh nghiệm thì việc tự xây dựng thương hiệu là điều nên làm. Bởi khi bạn đã biết cách vận hành cơ sở kinh doanh, có thể trao đổi với khách hàng, hiểu rõ về quảng cáo, content, design,… bạn có đủ năng lực nền tảng để có thể phát triển thương hiệu dù từ con số 0.
- Chấp nhận rủi ro cao để đổi lấy lợi nhuận và tiềm năng không giới hạn
Khác với nhượng quyền thương hiệu hướng đến sự ổn định, thì tự xây dựng thương hiệu cần đầu tư tiền bạc, thời gian, công sức và đặc biệt là tâm huyết. Nếu bạn là người không ngại đương đầu trước khó khăn và vững tin đứng lên khi thất bại thì hãy thử con đường này
>> Xem thêm: Các thương hiệu nhượng quyền giá rẻ
3. Các câu hỏi thường gặp
3.1. Chi phí nhượng quyền có đắt hơn tự mở không?
Chi phí nhượng quyền có thể sẽ cao hơn trong giai đoạn đầu do bạn phải chi trả nhiều khoản như phí nhượng quyền ban đầu, phí duy trì thương hiệu hàng năm, và khoản lợi nhuận được chia ra. Tuy nhiên, bạn sẽ được hưởng lợi từ hệ thống vận hành cũng như tên tuổi uy tín, cùng với đội ngũ marketing và đào tạo vận hành, cách thức bài bản của thương hiệu nhượng quyền.
Trong khi đó, bạn sẽ ít tốn kém hơn trong thời gian đầu nếu tự xây dựng thương hiệu. Nhưng đổi lại bạn phải xây dựng mọi thứ từ con số 0 để có thể tạo được độ nhận diện thương hiệu, sự yêu thương và tin tưởng từ khách hàng, chiến lược vận hành được tối ưu. Nhìn thì tiết kiệm nhưng nếu không có chiến lược có thể dẫn đến nhiều rủi ro về lâu dài và chi phí có thể cao hơn hệ thống nhượng quyền.
3.2. Nhượng quyền thương hiệu có chắc chắn thành công không?
Câu trả lời là không. Bởi lẽ, đối với mỗi phương thức kinh doanh không có điều gì có thể đảm bảo sẽ thành công tuyệt đối, và phải xem xét kỹ mô hình kinh doanh đó có phù hợp với bản thân hay không. Kết quả kinh doanh sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách bạn vận hành doanh nghiệp, vị trí địa lý có phù hợp với mặt hàng hay không.
Trước khi chắc chắn nhượng quyền, bạn nên xem xét kỹ về thương hiệu, nghiên cứu quá trình hoạt động của thương hiệu như thế nào vì có những trường hợp nhượng quyền của các thương hiệu lớn vẫn thất bại vì chưa nghiên cứu thị trường, hệ thống vận hành còn thiếu kinh nghiệm và tính khả thi bị bỏ qua.
3.3. Mất bao lâu để xây dựng một thương hiệu được biết đến?
Không có một khoảng thời gian cụ thể cho việc xây dựng thương hiệu vì mỗi thương hiệu sẽ có cách vận hành và chiến lược phát triển khác nhau. Xây dựng thương hiệu đòi hỏi bạn phải có sự sáng tạo, đầu tư thời gian nghiên cứu và hiểu rõ lĩnh vực mình đang làm.
Một thương hiệu được biết đến nhiều khi thương hiệu đó trò chuyện được với khách hàng. Khách sẽ là người nhìn nhận một cách khách quan nhất về giá trị cốt lõi của sản phẩm hoặc dịch vụ, một khi kết nối được khách hàng thì chiến lược đã thành công một nửa.
3.4. Có thể vừa nhượng quyền vừa sáng tạo được không?
Có thể, nhưng chắc chắn sẽ bị giới hạn. Bạn phải tuân thủ các quy định chung của thương hiệu để đảm bảo tính đồng nhất. Tuy nhiên một số thương hiệu vẫn cho phép bạn được sáng tạo trong các chiến dịch marketing để phù hợp với nhu cầu tại địa phương.
Như vậy, đối với kinh doanh, nên nhượng quyền thương hiệu hay xây dựng thương hiệu sẽ không có bất kỳ con đường nào là hoàn hảo. Điều bạn cần hiểu rõ nhất là chính bản thân mình, từ đó tìm ra con đường phù hợp để phát triển. Hãy suy nghĩ kỹ nếu bạn muốn kinh doanh theo hướng mô hình đã có tên tuổi, ít rủi ro và dễ vận hành thì hãy cân nhắc nhượng quyền. Ngược lại, bạn là người thích sáng tạo, có nhiều ý tưởng độc đáo và muốn gầy dựng tên tuổi thì chắc chắn nên chọn xây dựng thương hiệu.
